Dood van Ting Nio
- Blog
Het verdriet van Ting Nio om de dood van haar broer is heftig. Ze kan de slaap niet meer vatten; ze stopt met eten. Erover praten wil ze niet, zeker niet met de vriendin die namens haar op de begrafenis geweest is, die het respectloze gehannes met de doodkist niet verhinderd heeft.
Ze hadden een huis gekocht in Djokja voor het aanstaande bruidspaar – idee van Ting Nio. Tot de bruiloft gebruiken ze het zelf, voor gasten. Ko Ho Sing stelt voor om er een tijdje te gaan zitten. Maar het gehoopte effect blijft uit. Weer thuis, doet Ting Nio inkopen voor de bruiloft. Ze laat een kostbare ring maken voor Mo Tjoan.
Dan openbaart zich de ziekte waaraan ze zal overlijden. De dokter, de doekoen (toverdokter), niemand weet raad. De stemming in huis is bedrukt. Straks als ze weer beter is, gaan ze een vrolijke bruiloft hebben, zegt Ko Ho Sing. Ting Nio gelooft niet dat ze dat zal meemaken. Ze krijgt gelijk: voor het zo ver is, sterft ze, 59 jaar oud, in januari 1887.
Aangeslagen zet Ko Ho Sing zich tot het regelen van de begrafenis, om te beginnen het overlijdensbericht. Liem Kim Ling stuurt ting sim (kledingstof?) uit Semarang, om de kist van binnen te bekleden. Dat neemt het vocht uit het lichaam op. De vrouw van de luitenant der Chinezen in Djokja is ook net gestorven; de man voor de kwan to (een funeraire functie?) kunnen ze delen (Kim Ling weet een goede). Soms kan Ko Ho Sing zijn emoties niet in bedwang houden; zijn kinderen en vrouwen snellen dan toe om hem te kalmeren.
Hoe moet het met het trouwen? Ko Ho Sing stelt voor de huwelijkssluiting met de begrafenis te combineren, zonder feestelijkheden. Daar wil de moeder van het meisje niets van weten. Haar oudste dochter heeft een complete bruiloft gehad. Dat gunt ze dochter 2 ook. Wat nu? Hij komt er niet uit.
Bij de begrafenis zijn honderden mensen aanwezig, Chinees, Nederlander, Javaan, familie, vrienden, relaties (onder wie vorst Pakoealam). Alle Chinezen uit de wijk zijn uitgenodigd, van gevestigde inwoner tot nieuwkomer, van grote handelaar tot marskramer. Er staan tafels met eten en drinken voor het huis op straat, en in tenten op de begraafplaats. De kuilen in de route van de stoet zijn een dag eerder op initiatief van Ko Ho Sing opgevuld.