Ko Ho Sings dichtende vriend Gian Liok en hij kennen elkaar goed. Ze hebben veel samen gedaan, ook zakelijk. Dat Gian Liok een gedicht voor hem schrijft, in het Javaans, laat zien dat ze ook culturele belangstelling delen:
1. | Als honing, zo is de lofprijzing uit het hart |
van iemand die zijn aanbidding standvastig | |
richt op de Schepper, | |
en zich daar niet van af laat brengen: | |
de zachtmoedige baba Ko Ho Sing, | |
die geeft om mensen die deernis opwekken, | |
die geneigd is tot het hogere, | |
oprecht uit op welzijn, | |
onafhankelijk burger, geduldig jegens zijn medemensen, | |
door en door edelmoedig. |
2. | Mij heeft het nieuws bereikt |
dat U uit uw retraite vertrokken bent | |
en uw ascese beëindigd hebt, | |
inmiddels al weer | |
terug in uw rijk. | |
Ik jubel van blijdschap. | |
Mijn hart staat op springen; | |
het barst haast uit mijn lijf. | |
Ik ben in de wolken; | |
ik deel in de vreugde. |
3. | Wij kunnen alleen maar de Allerhoogste loven |
om Zijn verhoring van het gebed | |
van uw echtgenotes en kinderen. | |
Gedagtekend | |
te Djokdja | |
op de achttiende | |
september van het jaar | |
achttienhonderd tachtig | |
– lie ra djo, 2 mo koeng – | |
om negen uur ’s ochtends. |
(baba betekent ‘Chinees’.) De inhoud is samen te vatten in één woord: zingeving, van het leven van iemand die uit de roulatie geweest is. De twee polen van Ho Sings bestaan zijn God en medemens.
Interessant is het Javaanse woord voor ‘onafhankelijk’ tegen het eind van strofe 1: mardieko. Hola, merdeka? Toen al? roept de Nederlandse lezer verbaasd uit. Inderdaad, de hele negentiende eeuw al. ‘Onafhankelijk’ in de zin van ‘soeverein’: zelf bepalen wat je doet (ook om je te onderwerpen aan de overheid, zoals Ko Ho Sing, ook al heeft die overheid het soms mis – vandaar dat ‘geduldig’ in dezelfde regel).
Het gedicht is goed geschreven, volgens de regels van de kunst, compleet met hier en daar een oud woord, een dubbelzinnigheid, alliteratie, literaire verwijzingen. Zelfs overdrijven mag, mits origineel (zie het slot van strofe 2. Tollens verbleekt er bij). Het is geen rijmelarij, er zijn geen stoplappen, elk woord draagt iets bij (meestal meer dan iets, want we hebben het over een gedicht. Ik kan maar één vertaling weergeven).
De Chinese datering – altijd nodig bij gedenkwaardige gebeurtenissen – ontbreekt niet. Ik heb de letters omgezet in Latijns schrift, zonder te begrijpen wat er staat.