Dat Java het decor vormde voor het huwelijk van Ko Ho Sings ouders, is niet zo vreemd als het misschien lijkt. Sinds mensenheugenis wonen er Chinezen op Java; emigratie van China naar Java is een oude traditie. Al in de negende eeuw (de oudste tijd waaruit documenten in het Javaans bewaard zijn) lezen we over Chinezen die zich op Java gevestigd hebben. Handel en politiek hadden hen daar gebracht.
Een andere factor die de emigratie naar Java stimuleerde, was de armoede die sommige streken van China geregeld in haar greep had. Java stond bekend als welvarend, een opvatting onder Chinezen die ook in de biografie doorklinkt. (De grootschalige immigratie van Chinese arbeidskrachten op Borneo en andere Indonesische eilanden, eind negentiende, begin twintigste eeuw, staat los van dit eeuwenoude patroon en speelt op Java geen rol.)
Die Chinese immigranten werden boer of begonnen een nering. Met ‘de Chinees’ werd het winkeltje bedoeld dat – stereotiep – overal op Java te vinden was; niet minder stereotiep is het beeld van de Chinees als marskramer. Dankzij dit fijnmazige netwerk van winkeltjes en marskramers werden de verste uithoeken van primaire levensbehoeften en luxe goederen voorzien.
De lange Chinese aanwezigheid is eveneens zichtbaar in de taal en cultuur. Minder bekend – maar niet zo vreemd als je er over nadenkt – is dat er literaire werken in het Javaans bestaan van schrijvers met een Chinese achtergrond. Ook bij het bestuur werden de Chinezen betrokken, soms in hoge functies. Van opgaan in de Javaanse samenleving was evenwel maar gedeeltelijk sprake, want de continue immigratie zorgde steeds voor vers bloed. Het Javaans onderscheidt singkehs en peranakans, nieuwkomers en op Java geboren Chinezen. De laatste categorie, vaak van gemengden bloede, woonde soms al vele generaties op Java.
Ko Ho Sing had belangstelling voor deze Chinese kant van de Javaanse geschiedenis. Onder zijn nagelaten papieren bevindt zich een ‘Geschiedenis van de Chinezen’ in manuscriptvorm. Schrijver en tijd van ontstaan zijn onbekend. De tekst is maar kort. Hij gaat speciaal over de Chinese integratie in de Javaanse samenleving. Meer informatie in Van der Molen 2018 (met tekst en vertaling van de ‘Geschiedenis’).