Magelang

Slechts met wat ze kunnen dragen verlaten de Chinese bewoners Djono, in het kielzog van het Nederlands-Indische leger. Djono wordt in brand gestoken, want de vijand hoeft niet te profiteren van de achtergelaten spullen. De tocht voert in noordelijke richting, naar de residentie Kedoe. Het leger blijft in Kedoe; de Chinese évacués trekken verder.

Al is het een vlucht, alles verloopt uiterst gedisciplineerd. Het beeld van Te Pik Kong, de Chinese beschermgod, wordt ordelijk om beurten gedragen; er is een lijst van wie waar naar toe gaat. Ko Go Hé Té ziet onderweg kans om te flirten en gekheid te maken, terwijl Oewi Wat Njo tobt met Hootje.

Het beeld van Te Pik Kong krijgt een nette plaats (enggèn prayogi) in Magelang, de hoofdstad van Kedoe, tussen Djogjakarta en Semarang. Magelang is ook de bestemming van Ko Go Hé Té en zijn gezin. Ze vinden een huurhuis in Djaranan, de Javaanse wijk. Een Javaans huis, tekent de biograaf aan. Later wordt het verruild voor een koophuis in dezelfde wijk, opnieuw een Javaans huis. Go Hé Té zet weer een nering op. ‘Tan pisah lawan kang rayi’, ‘Steeds bij zijn vrouw’ omschrijft de tekst de situatie: niet apart, zoals later, wanneer Go Hé Té ook vanuit andere plaatsen gaat opereren. Het betekent ook ‘onafscheidelijk’, van twee geliefden – omineus in het licht van toekomstige ontwikkelingen?

In Magelang is er weer contact met China. Neemt Go Hé Té het initiatief? Wij lezen dat er zich iemand bij moeder meldt, met de droeve boodschap dat haar jongste zoon op Java overleden is. Ze had al van haar andere zoons begrepen waar Ko Jang Té gebleven was na hun fatale ruzie. Nu ontsteekt ze in woede, omdat Go Hé Té haar niet ingelicht heeft over Jang Té’s dood. Ze stuurt hem per ommegaande een brief op poten. Go Hé Té schrijft een deemoedige brief terug, met de troostende woorden dat ze altijd nog drie zoons over heeft. Hij stopt er geld bij: veertig rijksdaalders.

De boodschapper heet Sjoe Bé Gèk. Wie is dat? Wat doet hij? Reist hij wel vaker van Java naar China? Vragen waar de tekst geen antwoord op geeft. Even plotseling als hij in de tekst opduikt, verdwijnt hij weer: na deze episode wordt hij niet meer genoemd.

Voor het eerst horen we nu ook de naam van moeder in China: Ko Tjong Kjat.


Copyright © 2025 Willem van der Molen